Εφιαλτικές νύχτες: Νοέμβριος 1942

Στις αρχές του Νοέμβρη του 1942 φαινόταν ότι οι δυνάμεις του Άξονα μπορούσαν ακόμα να κερδίσουν· στο τέλος του μήνα, όλοι συνειδητοποιούσαν ότι το να χάσουν ήταν ζήτημα χρόνου. Μεσολάβησαν το Ελ Αλαμέιν, το Γκουανταλκανάλ, η απόβαση στη Γαλλοκρατούμενη Βόρεια Αφρική, η αποχώρηση των Ιαπώνων από το Κοκόντα στην Παπούα Νέα Γουινέα, και φυσικά η περικύκλωση του γερμανικού στρατού από τους Σοβιετικούς στο Στάλινγκραντ. Ήταν μόνο ένας μήνας, ίσως όμως ο σημαντικότερος του εικοστού αιώνα, όταν όλα κρέμονταν από μια κλωστή.

Το πρωταρχικό μέλημα του Peter Englund δεν είναι να προσφέρει άλλη μια στρατιωτική ιστορία του πολέμου «εκ των άνω προς τα κάτω», αλλά η κατανόησή του ως μιας βαθιά ανθρώπινης εμπειρίας. Στο βιβλίο ο λόγος δίνεται σε πολύ διαφορετικούς μεταξύ τους ανθρώπους και όχι μόνο σε στρατιώτες. Για παράδειγμα, εκτός από έναν Σοβιετικό πεζικάριο στο Στάλινγκραντ, έναν Αμερικανό πιλότο στο Γουανταλκανάλ, έναν Ιταλό φορτηγατζή στη Βορειοαφρικάνικη έρημο, έναν παρτιζάνο στα δάση της Λευκορωσίας, και έναν πολυβολητή σ’ ένα βρετανικό βομβαρδιστικό Lancaster, έχουμε και ένα δωδεκάχρονο κορίτσι στη Σανγκάη, έναν πρωτοετή φοιτητή στο Παρίσι, μια νοικοκυρά στο Λονγκ Άιλαντ, έναν Κινέζο ναυαγό, έναν αιχμάλωτο στην Τρεμπλίνκα, και μια Kορεάτισσα σε ιαπωνικό «σταθμό ανακούφισης» στο Μανταλέι.

Το βιβλίο βασίζεται εξολοκλήρου σε ημερολόγια, επιστολές και απομνημονεύματα ανθρώπων που ήταν εκεί. Πλούσιο υλικό που ζωντανεύει με βαθιά συγκινητικό και θαυμάσια διαφωτιστικό τρόπο από την πένα του Peter Englund.

Peter Englund