Η πρωτεύουσα

Στους δρόμους γύρω από την πλατεία Αγίας Αικατερίνης στις Βρυξέλλες ένα γουρούνι τρέχει σαν τρελό σπέρνοντας τον πανικό. Οι ήρωες του μυθιστορήματος δεν πιστεύουν στα μάτια τους· το ζώο εξαφανίζεται απ’ το οπτικό τους πεδίο τόσο ξαφνικά όσο εμφανίζεται και τα σενάρια για την προέλευσή του δίνουν και παίρνουν.
To κυκλοφοριακό χάος που προκαλεί ο τετράποδος φυγάς αντικατοπτρίζει το πανδαιμόνιο που κυριαρχεί στο εσωτερικό των δαιδαλωδών μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σ’ αυτή τη σύγχρονη Βαβέλ, συναντάμε τη φιλόδοξη Φένια Ξενοπούλου, πρώην ανώτερη υπάλληλο στην Επιτροπή Εμπορίου, η οποία μετατίθεται, κόντρα στις επιδιώξεις της, στη Γενική Διεύθυνση Πολιτισμού. Αναζητώντας τρόπο διαφυγής από τον «άχρηστο» τομέα του πολιτισμού, η Φένια αποφασίζει, παρά τις έντονες αντιδράσεις, να προωθήσει την παράτολμη ιδέα του βοηθού της Μάρτιν Ζούσμαν: ν’ ανακηρυχθεί επισήμως το Άουσβιτς ως η «γενέτειρα» της Ένωσης στο πλαίσιο των εορτασμών του πεντηκοστού της ιωβηλαίου και να συγκεντρωθούν εκεί οι εναπομείναντες επιζώντες του Ολοκαυτώματος.
Στο μεταξύ, ο αστυνόμος Α’ Εμίλ Μπρυνφό προσπαθεί να ξεμπλέξει το κουβάρι της «υπόθεσης Άτλας», μιας δολοφονίας που έλαβε χώρα την ώρα που το γουρούνι έκανε την εμφάνισή του και την οποία συγκαλύπτουν υψηλά ιστάμενα πρόσωπα.

Με καυστικό τόνο, ο Μενάσσε συνθέτει μια πολυπρόσωπη, σκοτεινή σάτιρα της γκροτέσκας γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, συνδέοντας ευρηματικά τις αγωνίες της καθημερινής ζωής με την παρατεταμένη κρίση ταυτότητας της ευρωπαϊκής ηπείρου.

«Ένα βαθύτατα ανθρώπινο μυθιστόρημα, με τη σοφία και το βάρος του χρόνου που συσσωρεύεται. Ο Μενάσσε δε γράφει για το πώς πρέπει να είναι τα πράγματα, αλλά για το πώς πραγματικά είναι, κι αυτό στις μέρες μας είναι σπάνιο». New York Times
«Ο Μενάσσε ανήκει στο σπάνιο είδος των διανοουμένων που πιστεύουν ακόμη στην ουτοπία της “ευρωπαϊκής κοινοπολιτείας”, που έχει αφομοιώσει τα μαθήματα της ιστορίας και του εθνικισμού».  Le Monde
«Το μεγάλο μυθιστόρημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης».  La Repubblica
«Ο Μενάσσε, με εξαιρετική μαεστρία και οξυδέρκεια, μας αποκαλύπτει πόσο εύκολα μπορεί το “ιδιωτικό” να μπερδευτεί με το “δημόσιο”, πόσο “πολιτική” είναι τελικά η εσωτερική ζωή μας».  Süddeutsche Zeitung
«Ο Μενάσσε κατορθώνει να γράψει με χιούμορ, χωρίς να χλευάζει, για το γραφειοκρατικό σύμπαν της Ευρωπαϊκής Ένωσης».  Frankfurter Rundschau
«Κοινωνικό μυθιστόρημα, πολιτικό ντοκουμέντο, υπαρξιακό αφήγημα, αστυνομική ιστορία, γραμμένο με μεγάλη λογοτεχνική πνοή».  Livres Hebdo
«Όπως ο Ρόμπερτ Μούζιλ στον Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες, ο Μενάσσε διακωμωδεί τους γραφειοκράτες που προσπαθούν να οργανώσουν μια μεγαλοπρεπή τελετή για τους εορτασμούς μιας επετείου· στην προκειμένη περίπτωση τα πενηντάχρονα από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα μεγαλειώδες πανόραμα».  Kirkus
«“Ένωση χωρίς ιδιότητες”. Οι προθέσεις του Μενάσσε είναι πιο σύνθετες απ’ αυτές του λογοτεχνικού του προγόνου Μούζιλ. Οι άκαρπες περιπλανήσεις της “Παράλληλης Εκστρατείας” στον Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες έχουν για τον αναγνώστη ένα αδιαμφισβήτητο τέλος. Αντίθετα, ο Μενάσσε στην Πρωτεύουσα δίνει μεν μια καθαρή αίσθηση της επικείμενης ρήξης με την εποχή, παράλληλα όμως διατηρεί τη “γόνιμη” αβεβαιότητά του».  The New York Review

Robert Menasse