Στο ντιβάνι

Ένα συναρπαστικό γαϊτανάκι με άξονα την ψυχοθεραπεία είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του διάσημου Αμερικανού ψυχιάτρου και ψυχοθεραπευτή Ίρβιν Γιάλομ. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει στο βλέμμα του κοινού τι συμβαίνει μέσα στο γραφείο αλλά και στη σκέψη των ψυχοθεραπευτών, τη ζωή τους, τις δυσκολίες τους, την ανθρώπινη υπόστασή τους. Το χιούμορ και η λεπτή ειρωνία κυριαρχούν και εναλλάσσονται με δηκτικές περιγραφές εκπροσώπων του ψυχιατρικού κόσμου. Όσο όμως απομυθοποιούνται οι ψυχοθεραπευτές, η γοητεία της ψυχοθεραπείας αυξάνεται. Ο Γιάλομ την παρουσιάζει κάτω απο νέο φώς: είναι μια συντροφική πορεία προς την επίτευξη μιας αληθινής ανθρώπινης επαφής. Με κινηματογραφικό τρόπο, συνεχείς ανατροπές και αστυνομικό σασπένς, ο Γιάλομ αναλύει στο Ντιβάνι του τη σύγχρονη κοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις.

Στο Ντιβάνι είναι η ελεύθερη απόδοση του αγγλικού τίτλου Lying on the Couch.

Ο Γιάλομ κάνει εδώ ένα αμετάφραστο λογοπαίγνιο με τρείς διαφορετικές σημασίες: δηλώνει πρώτα απ'όλα την ανάκλιση του αναλυόμενου στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι, ώς σύμβολο της ψυχοθεραπείας. Υπονοεί τη σεξουαλική πράξη μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή, ένα απο τα κεντρικά ηθικά προβλήματα που τίθενται και ερμηνεύονται μέσα στο βιβλίο, και τέλος αναφέρεται στην απόκρυψη και στην διαστρέβλωση της αλήθειας, στο ψέμα που μπορεί να εισχωρήσει στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Ο συγγραφέας καταπιάνεται μεθοδικά και με τα τρία αυτά ζητήματα, εντάσσοντας τα οργανικά σε μια μυθοπλασία συναρπαστική.

Στο πρώτο του μυθιστόρημα, Όταν έκλαψε ο Νίτσε, ο Γιάλομ ασχολήθηκε με την ψυχοθεραπεία στην εμβρυϊκή της μορφή, καθώς αυτή σχηματιζόταν μέσα στο σώμα της φιλοσοφίας στη Βιέννη του τέλους του 19ου αιώνα. Στο Ντιβάνι παρατηρεί το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή εκατό χρόνια αργότερα, μέσα στο φυτώριο της αμερικανικής κοινωνίας, όπου, έπειτα απο πολλούς πειραματισμούς, αναπτύχθηκαν τα ποικίλα είδη της ψυχοθεραπείας του 20ου αιώνα.

Το Ντιβάνι είναι επίσης ένα εξαιρετικό μωσαϊκό της αμερικανικής κοινωνίας: το χρήμα, η πολυτέλεια, η ματαιοδοξία, ο ατομικισμός, η επιθετικότητα, αλλά και η άλλη όψη τους: η μοναχικότητα, η ματαιότητα, η έλλειψη στοργής, η καταφυγή στη χρήση ουσιών, περιγράφονται με ακρίβεια αλλά και με κατανόηση

"Μια συναρπαστική ψυχιατρική περιπέτεια μυστηρίου... Ο Γιάλομ χρησιμοποιεί στο τελευταίο του μυθιστόρημα τη μοναδική του δεξιοτεχνία στην ψυχοθεραπεία και την ιδιοφυϊα του, για να δείξει στον αναγνώστη τι συμβαίνει πραγματικά μέσα στο κεφάλι ενός ψυχιάτρου όταν ασκεί την τέχνη του... Εάν ο Φρόυντ ή ο Γιούνγκ δοκίμαζαν να γράψουν ένα ψυχολογικό θρίλλερ, αμφιβάλλω άν οποιοσδήποτε απο τους δύο θα παρήγε μια τόσο απίθανη ιστορία, τόσο τεταμένη κι αποτελεσματική ".
Los Angeles Times

" Μια ξεκαρδιστική, αριστοτεχνικά δουλεμένη αφήγηση... Πιθανότατα το πιο αστείο και το πιο ευαίσθητο μυθιστόρημα που γράφτηκε ποτέ για την ψυχανάλυση ".
San Jose Mercury Notes

" Οι διαπιστώσεις του Ίρβιν Γιάλομ για το ίδιο του το επάγγελμα είναι οξυδερκείς και ανελέητες, θυμίζοντας ταυτόχρονα Όλιβερ Σάκς και Στάτζ Τέρκελ. Ένα μυθιστόρημα για όποιν θέλει να μάθει πως δουλεύει στ' αλήθεια το μυαλό ενός ψυχοθεραπευτή ".
San Francisco Chronicle

Irvin D. Yalom