ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΟΣΩΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ

Ένα πρωινό, σε μια αριστοκρατική συνοικία του Λονδίνου: ο αφηγητής, ανώτερο στέλεχος του τραπεζικού τομέα, γύρω στα σαράντα, που η καριέρα του καταρρέει και ο γάμος του πνέει τα λοίσθια, δέχεται μια απρόσμενη επίσκεψη στο σπίτι του. Στην αρχή, δεν αναγνωρίζει τον άντρα που παρουσιάζεται στην πόρτα του, με σακίδιο στην πλάτη και ταλαιπωρημένη όψη. Εκείνος, όμως, του απευθύνεται σαν να συνεχίζει μια συνομιλία που έχει μόλις διακοπεί. Είναι ο Ζαφάρ, πρώην συμφοιτητής του στην Οξφόρδη, μαθηματική ιδιοφυΐα, που είχε εξαφανιστεί για πολλά χρόνια. Ο αφηγητής τού προσφέρει τη φιλοξενία του. Είναι η αρχή μιας μακράς συνομιλίας μεταξύ των δύο ανδρών. Έτσι αρχίζει αυτό το πληθωρικό, περίτεχνο και φιλόδοξο μυθιστόρημα. Πέρα από την εξιστόρηση της ζωής ενός ανθρώπου, μας προσκαλεί σ' ένα μεγάλο ταξίδι, από τη Μεγάλη Βρετανία ώς την ηπειρωτική Ευρώπη, και από τις Ηνωμένες Πολιτείες ώς την Ασία. Δύο φωνές εναλλάσσονται και συζητούν μεταξύ τους: εκείνη του αφηγητή, που αποκαλύπτεται σταδιακά – παιδικές και νεανικές μνήμες σ' ένα προνομιούχο περιβάλλον, λόγιο και κοσμοπολίτικο, επαγγελματική σταδιοδρομία στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Και εκείνη του φίλου του τού Ζαφάρ. Μέσα από τις συζητήσεις και τις αφηγήσεις, η ζωή του Ζαφάρ ξετυλίγεται. Ταπεινής καταγωγής, μεταναστεύει με την οικογένειά του από το Μπανγκλαντές στην Αγγλία. Έχοντας πίσω του λαμπρές σπουδές, μαθηματικών και νομικής, εργάζεται στον χρηματοπιστωτικό τομέα στη Νέα Υόρκη και, στη συνέχεια, ως δικηγόρος στο Λονδίνο, από όπου φεύγει για να εργαστεί στην πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές Ντάκα και, από εκεί, στο Αφγανιστάν. Παρακολουθούμε επίσης τις ερωτικές του περιπέτειες, κυρίως την περίπλοκη σχέση του με την Έμιλυ, χαρισματικό γόνο της βρετανικής υψηλής κοινωνίας. Και όλα αυτά διαδραματίζονται μέσα σε έναν κόσμο που σημαδεύεται από το χάος και την ανασφάλεια, όπου τα πάντα μεταβάλλονται ραγδαία και όπου οι κρίσεις κι οι συγκρούσεις –πολεμικές, οικονομικές, ηθικές– αφθονούν. Ο Ράχμαν μάς προσφέρει ένα «ολικό» μυθιστόρημα, για τις ρίζες, την επινόηση της ταυτότητας, την εξορία, τον ρατσισμό, τις ταξικές σχέσεις, την πίστη και την προδοσία, ένα μεγαλειώδες πανόραμα του τέλους του 20ού και των αρχών του 21ου αιώνα.

***
Ο Ζία Χάιντερ Ράχμαν γεννήθηκε σε μια αγροτική περιοχή του Μπανγκλαντές. Μεγάλωσε στη Μεγάλη Βρετανία, σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας, αλλά έκανε λαμπρές σπουδές (Οξφόρδη, Καίμπριτζ, Μόναχο και Γέηλ). Εργάστηκε ως ανώτερο στέλεχος στον χρηματοπιστωτικό τομέα και σήμερα είναι δικηγόρος με αντικείμενο δραστηριότητας τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο. Είναι τακτικός συνεργάτης των εφημερίδων New York Times και The Guardian, καθώς και του ραδιοφωνικού σταθμού BBC Radio 4. Το Υπό το φως των όσων γνωρίζουμε είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Τιμήθηκε, μεταξύ άλλων, με το James Tait Black Memorial Prize και το International Ranald McDonald Prize.
***

Σε αυτό το βιβλίο, που θα μπορούσε να ενταχθεί στο είδος του περιπετειώδους μυθιστορήματος, συναντάμε απόηχους από μείζονα έργα, όπως η Καρδιά του σκότους του Κόνραντ ή ο Μεγάλος Γκάτσμπυ του Φιτζέραλντ, από μυθιστορήματα έρευνας και αποδόμησης όπως του Γκράχαμ Γκρην και του Ζέμπαλντ, ή από κατασκοπευτικά μυθιστορήματα όπως του Τζων Λε Καρέ, καθώς ο Ράχμαν κατορθώνει να δημιουργήσει και να διατηρήσει το σασπένς. Φιλόδοξο από κάθε άποψη μυθιστόρημα, που μαρτυρεί ό,τι ανομολόγητο βρίσκεται στις ανθρώπινες και τις διεθνείς σχέσεις. Joyce Carol Oates, The New York Review of Books

Ένα πρώτο μυθιστόρημα απίστευτα ολοκληρωμένο. Ο Ράχμαν εμφανίζεται εξαρχής ως ένας δυνατός και ευαίσθητος αφηγητής ιστοριών, που διακρίνεται για την αίσθηση της δραματικής λεπτομέρειας. Ξέρει να εκφράζει τα τραύματα και το αίσθημα της ντροπής μέσα από συναρπαστικές παραβολές. Το Υπό το φως των όσων γνωρίζουμε μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ολικό μυθιστόρημα», όπως αποκάλεσε αυτό το είδος μυθιστορήματος ο Σαλμάν Ρουσντί: φιλικό για τον αναγνώστη, θερμό, πολεμικό, εγκεφαλικό, πειραματικό. James Wood, The New Yorker

Αυτό το εξαίσιο και συναρπαστικό μυθιστόρημα προσφέρει στους αναγνώστες απολαύσεις που σπάνια βρίσκει κανείς στα όρια ενός και μόνο βιβλίου. Η τόλμη με την οποία ο Ράχμαν παρουσιάζει τη σύγχρονη κρίση είναι αναζωογονητική. Μέσα από τους διαφορετικούς χαρακτήρες του, προτείνει μια θαυμάσια ανάγνωση των ηθών και των ταξικών σχέσεων. Ένα πρώτο μυθιστόρημα το οποίο πρέπει να χαιρετίσουμε. Norman Rush

Το Υπό το φως των όσων γνωρίζουμε είναι ένας εξαίσιος στοχασμός για τα όρια και τις εφαρμογές της ανθρώπινης γνώσης, μια σπαρακτική ερωτική ιστορία και μια συναρπαστική περιγραφή της ψυχολογικής κατάρρευσης ενός ανθρώπου. The Guardian

Ένα σπουδαίο πρώτο μυθιστόρημα, στο οποίο γίνεται λόγος για τη φιλία, τον πόλεμο, τα μαθηματικά, την αγάπη δύο ανθρώπων που θα ήταν προτιμότερο να χωρίσουν, και τη γεωπολιτική των παθών. Ένα παιγνιώδες μυθιστόρημα αξιοσημείωτης ευφυΐας. Virginie Bloch-Lainé, Libération

Φως και γνώση: νά τι μας γοητεύει σε τούτο το πλούσιο και επιβλητικό πρώτο μυθιστόρημα. Μια απίστευτη ποσότητα γνώσεων κάθε είδους –μαθηματικές, γεωπολιτικές, λογοτεχνικές, οικονομικές, φιλοσοφικές–, που είναι πάντοτε διαυγείς και αφομοιωμένες. Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος συζητούν με εντυπωσιακό τρόπο για τον πόλεμο του Αφγανιστάν, τον Φίλιπ Ροθ, τις ερωτικές σχέσεις, τη γνωσιακή επιστήμη, τον Ρόμπερτ Φροστ, τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και την επικίνδυνη δύναμη των μεταφορών. Florence Noiville, Le Monde

ZIA HAIDER RAHMAN