Γκάνμπατε. Αν δεν μπορείς να σταματήσεις το κύμα, γίνε το κύμα!

Το Μεγάλο κύμα της Κανάγκαουα του Κατσουσίκα Χοκουσάι (1760-1849) είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα τέχνης στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι κωπήλατες βάρκες έρχονται αντιμέτωπες με τη μανία της θάλασσας, με το όρος Φούτζι να παρακολουθεί από το βάθος του ορίζοντα. Τι συμβαίνει δευτερόλεπτα αφότου σκάει το κύμα; Θα ναυαγήσουν; Θα καταφέρουν να
αλλάξουν ρότα ξεπερνώντας με επιδεξιότητα το κύμα; Η μόνη πιθανότητα να επιβιώσουν είναι να μη μείνουν ακίνητοι και να κωπηλατήσουν, με την ελπίδα πως θα καταφέρουν να επιπλεύσουν πάνω στο μεγάλο κύμα μέχρι να το αφήσουν πίσω τους. Το Μεγάλο κύμα της Κανάγκαουα αντιπροσωπεύει το ιαπωνικό πνεύμα του γκάνμπατε: οι ναυτικοί δεν τα παρατούν, κωπηλατούν με όλη τους τη δύναμη για να συνεχίσουν την πορεία τους, για να ζήσουν. Τα θαλάσσια κύματα είναι μια υπέροχη μεταφορά για τη ζωή.
Επειδή τα κύματα μπορεί να μοιάζουν με τη ζωή.
Στη θάλασσα δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα κύματα,
και στη ζωή δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα γεγονότα που φέρνει μαζί του ο χρόνος καθώς περνάει.
Αν μείνουμε ακίνητοι στη θάλασσα, τα κύματα θα μας καταπιούν.
Αν μείνουμε ακίνητοι στη ζωή, η απάθεια θα μας καταβροχθίσει.
Αν δεν μπορείς να σταματήσεις το κύμα, γίνε το κύμα.
Γκάνμπατε!
Κάνε ό,τι μπορείς, όσο καλύτερα μπορείς.

Τα πενήντα κεφάλαια του βιβλίου είναι τα βήματα για να γνωρίσουμε την ιαπωνική τέχνη της επιμονής και της προσαρμοστικότητας, που είναι και η τέχνη της υπέρβασης κάθε αντιξοότητας
στη ζωή.

Στη δύσκολη και ρευστή εποχή μας νιώθουμε ολοένα και συχνότερα πως πρέπει ξαναφτιάξουμε τη ζωή μας από την αρχή. Αυτό έκαναν πάντα οι Ιάπωνες, μετά από φρικτούς πολέμους και απίστευτες φυσικές καταστροφές.
Το μυστικό αυτού του λαού για να ξαναγεννιέται διαρκώς από τις στάχτες του, σαν τον Φοίνικα, βρίσκεται στη φιλοσοφία του γκάνμπατε, ενός ιαπωνικού όρου που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «κάνε το όσο καλύτερα μπορείς, μην το βάζεις ποτέ κάτω,τσυνέχισε να προσπαθείς».
Εκεί που εμείς ευχόμαστε «καλή τύχη!», οι Ιάπωνες λένε «γκάνμπατε!», για να παροτρύνουν κάποιον να βάλει τα δυνατά του. Σε αυτό συνίσταται η μεγάλη διαφορά στάσης. Η καλή τύχη εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες, τοποθετεί τη μοίρα πέρα και έξω από τον άνθρωπο. Το γκάνμπατε επικαλείται τις εσωτερικές δυνάμεις και δυνατότητες του ανθρώπου, κάτι που σημαίνει πως ό,τι συμβαίνει εξαρτάται από την ατομική προσπάθεια.

Nobuo Suzuki