Μικρή πολιτική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας

O ιστορικός Θάνος Βερέμης εντρυφά σε σημαντικές στιγμές της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας μας, ορισμένες από τις οποίες μπορεί να είναι λιγότερο γνωστές. Mοτίβα όπως ο διχασμός και οι συγκρούσεις συντηρητικού και ριζοσπαστικού λαϊκισμού επανέρχονται σταθερά. Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος δεν τελείωσε το 1918 για την Ελλάδα, αλλά το 1922. Η παράταση αυτή υπήρξε ολέθρια για μία κοινωνία εκτεθειμένη στον διχασμό. Ο ερχομός εξάλλου 1.300.000 προσφύγων το 1922-23 έσπρωξε τους νεοφερμένους, που τοποθετήθηκαν στα αστικά κέντρα, να ενταχθούν στον ριζοσπαστισμό του ΚΚΕ. Χάρη στους αποσυνάγωγους της Καταστροφής, η Aριστερά απέκτησε δυνάμεις για να αντισταθεί στον κατακτητή της Κατοχής αλλά και στην κοινοβουλευτική πλειοψηφία του μεταπολεμικού κράτους. Τον Εμφύλιο κέρδισε στρατιωτικά ένα κεντροδεξιό κράτος, αλλά την ειρήνη επηρέασαν και οι ηττημένοι. Η αντίδραση των επαγγελματιών της δεξιάς, που απειλούνταν πλέον να μείνουν εκτός λειτουργίας του συστήματος μετά την επανασυγκόλληση της διχασμένης κοινωνίας την οποία επιχειρούσε η Ένωση Κέντρου, προκάλεσε την επιβολή μιας απροσδόκητης στρατιωτικής δικτατορίας. Το συντηρητικό κόμμα βρήκε μία νέα αποστολή μετά το 1974 χάρη στον εκσυγχρονισμό που επέβαλε στην πολιτική ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η διάκρισή του ανάμεσα στον δεξιό λαϊκισμό και την ευεργετική επίδραση της Ευρωπαϊκής Κοινής Αγοράς στα ελληνικά ζητήματα έγινε η πιο σημαντική προσφορά του στη μεταδικτατορική Ελλάδα. Ο διάδοχος του Ανδρέα Παπανδρέου, Κώστας Σημίτης, κατάφερε να προσαρμόσει τον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό και να ενισχύσει τη σχέση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της εισόδου της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Μετά την πενταετία του ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην εξουσία, στόχος είναι να απεγκλωβιστεί η Ελλάδα από τις ολέθριες διχαστικές εκκρεμότητες του παρελθόντος.

Θάνος Βερέμης