ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΞΗ

Η ημερήσια διάταξη στις 20 Φεβρουαρίου 1933: Η αφήγηση μιας συνηθισμένης μέρας, σε αυτόν τον βαρύ χειμωνιάτικο μήνα στο Βερολίνο, κατά την οποία λαμβάνει χώρα, στα άνετα σαλόνια του Ράιχσταγκ, η μυστική σύσκεψη είκοσι τεσσάρων βαρόνων της γερμανικής βιομηχανίας με υψηλόβαθμους αξιωματούχους του ναζιστικού καθεστώτος. Στόχος, να «περάσουν από το ταμείο» για να χρηματοδοτήσουν την άνοδο και σταθεροποίηση στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος και του αποτρόπαιου αρχηγού του. Είμαστε στον «παράδεισο της βιομηχανίας και των χρηματοοικονομικών», μαζί με τους Krupp, Opel, Siemens, Telefunken, Agfa, IG Farben… 12 Μαρτίου 1938: Στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται η προσάρτηση της Αυστρίας. Τα επίκαιρα απαθανάτισαν μια εικόνα μηχανοκίνητων στρατευμάτων, τρομερής ισχύος, την εικόνα μιας σύγχρονης εκδοχής της ειμαρμένης. Ωστόσο, πίσω από τη στομφώδη προπαγάνδα του Γκαίμπελς υπήρξε ένας πόλεμος-αστραπή της συμφοράς, με τα πάντσερ ακινητοποιημένα, λόγω μηχανικής βλάβης, στους αυστριακούς δρόμους… Βρισκόμαστε πολύ μακριά από τον μύθο! Η ιστορία των παρασκηνίων της εγκαθίδρυσης του ναζιστικού καθεστώτος, ένα σύμφυρμα από πραξικοπηματικές ενέργειες και ωραία λόγια, μια σειρά από οργίλες τηλεφωνικές κλήσεις και χονδροειδείς απειλές, φανερώνει μια εντελώς διαφορετική πλευρά, πολύ λιγότερο ένδοξη. Η σκωπτική παρουσίαση αυτής της πραγματικότητας είναι αριστουργηματική. Η ορμητική αφήγηση συγκλονίζει. Η γραφή του Éric Vuillard αποκαθιστά στην αλληλουχία των γεγονότων το πραγματικό (ευτελές και αξιοθρήνητο) συναισθηματικό της φορτίο, το εύθραυστο της στιγμής. Ο συγγραφέας θέλει να μας θυμίσει ότι τις περισσότερες φορές αυτό που καθιστά κάποιον αήττητο δεν είναι οι περιστάσεις, αλλά η δική μας συναίνεση και οι συμβιβασμοί των ισχυρών. Γιατί η καταστροφή δεν είναι πάντοτε μοιραία… *** Η γραφή είναι άψογη, λαμπρή μάλιστα. Ο συγγραφέας χειρίζεται με μαεστρία τη μετωνυμία, τον υπαινιγμό και την ειρωνεία. Eléonore Sulser, Le Temps Αν η Ημερήσια διάταξη αποδεικνύεται συναρπαστική, όπως άλλωστε και τα τελευταία βιβλία του, είναι γιατί τα γεγονότα ζωντανεύουν, ενσαρκώνονται, χωρίς όμως να θυσιάζεται η ακρίβειά τους. Baptiste Liger, Lire Αυτό το μυθιστόρημα, με γραφή πυκνή και μπαρόκ, προσδίδει στην αντίληψή μας για τα πράγματα μια απόχρωση σκοτεινή και πολύ κοντινή στην εποχή μας. Maxime Rovère, Liberation Αν θέλουμε κάτι μεγαλύτερης έκτασης ή πιο πληθωρικό, αλλά εξίσου βαθύ, μπορούμε να ξαναδιαβάσουμε τους Μπούντενμπροκς ή να ξαναδούμε τους Καταραμένους. Pierre Assouline, La République des livres Ως συγγραφέας προκαλεί αίσθηση, ως ιστορικός είναι αμείλικτος. Σπάνια διαβάζουμε τέτοιες σελίδες που επικαλούνται την ειρωνεία, την οργή, την περιφρόνηση. Ο αφηγητής με μαεστρία θέτει επί σκηνής τους χαρακτήρες του. Οι νέοι θα έπρεπε να διαβάσουν αυτό το μικρό βιβλίο, για να κατανοήσουν τη φύση και τη λειτουργία του ναζισμού. Bernard Pivot, Le JDD Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, νιώθεις σαν να μπαίνεις στην Ιστορία παίρνοντας μέρος σε μια διάρρηξη, σαν να συνοδεύεις τον κλέφτη και να ζεις μαζί του το γεγονός. Τα αφηγήματα του Éric Vuillard ρίχνουν στο χθες ένα διαφορετικό φως, με τη βοήθεια μιας γραφής έντονης και πυκνής, που ισορροπεί ανάμεσα στην κόψη του ξυραφιού και μια απέραντη τρυφερότητα για τους ανθρώπους. Olivier Pascal-Moussellard, Télérama Ένα μικρό αριστούργημα. Grégoire Leménager, L’Obs Ο Ερίκ Βυϊγιάρ ερευνά χωρίς φόβο, και με λόγο ανελέητο, αυτό που η επίσημη ιστορία κρύβει κάτω από το χαλί. Muriel Steinmetz, L’Humanité Η Ημερήσια διάταξη αφηγείται τι συνέβη πριν και μετά το Άνσλους, στα παρασκήνια της ιστορίας. Ούτε μυθιστόρημα, ούτε ιστορικό αφήγημα, ούτε δοκίμιο, τοποθετείται σε μια περιοχή όπου η γραφή οφείλει να σφυρηλατήσει το είδος της. Η λογοτεχνική γραφή λέει αυτό που δεν είναι ορατό. Ο Βυϊγιάρ δανείζεται τη γνωστή θέση της Χάνα Άρεντ περί κοινοτοπίας του κακού, για να μπορέσει να κατανοήσει την παθητικότητα του γερμανικού λαού. Δύσκολα επιρρίπτουμε την ευθύνη σε κάποιον. Η δειλία κυβερνά τον κόσμο. Ωστόσο, ένοχοι υπάρχουν. Δεν είναι οι απλοί άνθρωποι που βλέπουμε να χειροκροτούν τον Γκαίμπελς στα κινηματογραφικά επίκαιρα της εποχής. Ο Βυϊγιάρ καλεί στο εδώλιο του κατηγορουμένου είκοσι τέσσερις ανθρώπους που, στις 20 Φεβρουαρίου του 1933, αποδέχονται την πρόσκληση του Χίτλερ. Δεν είναι απλοί, συνηθισμένοι άνθρωποι. Ονομάζονται Ζίμενς, Κρουπ, Όπελ… Μια συμμορία εγκληματιών και μαφιόζων, με μόνο σκοπό το κέρδος. Αυτοί είναι οι ένοχοι για τις μαζικές εξοντώσεις• παράλληλα, όμως, υπήρξαν και οι απλοί, συνηθισμένοι άνθρωποι, που δεν ήταν ούτε ήρωες ούτε καθάρματα, ενώ υπήρξαν και κάποιοι που προτίμησαν να αυτοκτονήσουν. Nonfiction.f

ÉRIC VUILLARD