Ημερολόγιο της πανούκλας

To 2020 άρχισε ένας άλλος αιώνας. Το κακό δεν είναι προβλέψιμο. Μόνο η τραγωδία φαίνεται να έχει τη δύναμη να κόψει τον χρόνο στα δύο. Και στη συλλογική τραγωδία την οποία βιώνουμε πρωταγωνιστεί ένας ιός που συγκλονίζει ολόκληρο τον πλανήτη. Η φύση πρέπει να κοιτάζει άναυδη το ανθρώπινο είδος καθώς αυτό κοιτάζει γύρω τον κόσμο με μάτια εμβρόντητα. Ποτέ δεν υπήρξαμε τόσο χωρισμένοι, ποτέ δεν κρατήσαμε τόση απόσταση μεταξύ μας, ποτέ το άγγιγμά μας δεν ήταν τόσο επικίνδυνο. Νέος φόβος, νέα εποχή. Αν λαθέψουμε, πεθαίνουμε ή σκοτώνουμε. Στο Ημερολόγιο της πανούκλας ο Γκονσάλο Μ. Ταβάρες αποτυπώνει έντεχνα την εν εξελίξει πανδημία, μια καταστροφή που λειτουργεί ως απουσία όλων των πραγμάτων. Αφενός, ο Πορτογάλος συγγραφέας παρακολουθεί την παγκόσμια ειδησεογραφία, τη στατιστική του θανάτου. Αφετέρου, δεν σταματά να αναζητά τις σχισμές της ομορφιάς και της παρηγοριάς μες στο δυσοίωνο παρόν. Καταφεύγει στη λογοτεχνία, στη φιλοσοφία, στις τέχνες, αλλά και στις μικρές οάσεις της καθημερινής ευαισθησίας και αλληλεγγύης. Κι έχοντας πάντοτε το βλέμμα στραμμένο στον άλλο, γράφει με σκοπό, όπως λέει μια προσευχή, η καρδιά να μην παγώσει.

Το ξέσπασμα της πανδημίας του νέου κορονοϊού, μέσα στο 2020, βρήκε τον Γκονσάλο Μ. Ταβάρες στα πρόθυρα της ολοκλήρωσης ενός φιλόδοξου εγχειρήματος στο οποίο είχε αφιερωθεί τα τελευταία χρόνια υπό τον τίτλο Η πανούκλα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Διέκοψε και επί ενενήντα ημέρες τήρησε το δικό του ιδιαίτερο Ημερολόγιο της πανούκλας, που δημοσιευόταν καθημερινά στην έγκριτη πορτογαλική εφημερίδα Expresso (23/3-20/6), ενώ παράλληλα μεταφραζόταν σε αρκετές γλώσσες. Στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, στην ιστοσελίδα της Εφημερίδας των Συντακτών (30/3-23/6).

Αλλά αυτή η πανούκλα δεν έχει αίμα.
Μία από τις σπάνιες τραγωδίες όπου δεν υπάρχει αίμα.
Δύσκολο να καταλάβει κανείς τραγωδία χωρίς αίμα.

Ποιος είναι αυτός ο ξένος που βρίσκεται στο σπίτι του τέτοια ώρα της ημέρας; Είμαι εγώ.
Κι επίσης δεν είμαι εγώ, βέβαια.

Όσο κι αν φωνάζει κανείς τη νύχτα, η μέρα δεν ξεκινά πιο νωρίς.
Θα ’πρεπε να το έχουμε μάθει.
Η αϋπνία είναι αυτό: πρωί που άργησε.
Η Γουχάν ως το νέο κέντρο του κόσμου, τουλάχιστον αυτού του αιώνα.
Ο δεύτερος 21ος αιώνας ξεκίνησε στη Γουχάν.
Ο πρώτος στους Δίδυμους Πύργους, το 2001.
Προσευχή για να μη σπάσει ο αιώνας κι άλλο από την αναταραχή.
Ανοίγω ένα βιβλίο κι ύστερα άλλο· οι ειδήσεις κάνουν κατάληψη στο κεφάλι μου.
Κάποιος μου λέει στο αυτί πως δύο αιώνες σε έναν αιώνα φτάνουν πια.

Γκονσάλο Μ. Ταβάρες