Με τον ήλιο γείτονα: Τραγούδια του Νίκου Γκάτσου φωτισμένα από τον ήλιο του δημοτικού τραγουδιού και σε διάλογο μαζί του

Αγαπητέ αναγνώστη, το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου –και που ξεφυλλίζοντάς το ίσως σε παρακινήσει να σιγοτραγουδήσεις– περιλαμβάνει στίχους του Νίκου Γκάτσου, οι οποίοι θεματικά και υφολογικά «συνάδουν» με δημώδη άσματα και συνδιαλέγονται μαζί τους. Πρόκειται για στίχους τραγουδιών πασίγνωστων όπως το «Μίλησέ μου» και η «Μπουρνοβαλιά», εμβληματικών όπως ο «Τσάμικος» και το «Στου Διγενή τα κάστρα», θρυλικών όπως σχεδόν όλα του κύκλου Δροσουλίτες ή μη μελοποιημένων όπως ο «Μανιάτικος εσπερινός», οι οποίοι, αποσπασμένοι από τον συγκεντρωτικό τόμο Όλα τα τραγούδια, παρουσιάζονται εδώ με πλούσιο σχολιασμό και αντικριστά με τα δημοτικά τραγούδια αναφοράς.
«Μαύρο μου χελιδόνι, κι απέ την Αραπιά,
άσπρο μου περιστέρι, που πας στον τόπο μου,
χαμήλωσε λιγάκι να γράψω μια γραφή
να στείλω της καλής μου να μη με καρτερεί»
λέει το τραγούδι της ξενιτιάς από τη Βιθυνία.
«Άσπρο περιστέρι
μες στη συννεφιά
μου ’δωσες το χέρι
να ’χω συντροφιά.
Άσπρο περιστέρι
μαύρο μου φτερό
κάθε καλοκαίρι
θα σε καρτερώ» 
λένε οι στίχοι του Γκάτσου και μας προτρέπουν να αναζητήσουμε σε κάθε κείμενο τη συγκίνηση που το γέννησε.

Α. Δ.

D2