ΧΑΜΕΝΟ ΠΡΟΦΙΛ

Παραμονή Πρωτοχρονιάς, σε μια πόλη της γαλλικής επαρχίας. Ένας αστυνομικός, ο οποίος βρίσκεται στα ίχνη μιας νεαρής γυναίκας που καταζητείται, δέχεται ένοπλη επίθεση. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο Σνεντέρ, επικεφαλής του τμήματος δίωξης του εγκλήματος. Τα πράγματα, όμως, παίρνουν άσχημη τροπή. Η νεαρή γυναίκα είναι κόρη του κυρίου Τομ, του ανθρώπου που κινεί τα νήματα στη ζωή της πόλης. Ο κύριος Τομ και ο Σνεντέρ, ωστόσο, συνδέονται με περίπλοκους δεσμούς… Ο Σνεντέρ, όπως συμβαίνει σε κάθε νουάρ, είναι ένας ήρωας μοναχικός, που καπνίζει πολύ, κοιμάται ελάχιστα και περιπλανιέται κάθε νύχτα στην πόλη πολεμώντας τα φαντάσματά του, ανίκανος να αντιμετωπίσει τη διαφθορά που κυριαρχεί στην πόλη. Θα προσπαθήσει να βρει τι κρύβεται πίσω από την ένοπλη επίθεση κατά του συναδέλφου του και να μάθει ποια είναι η Τσερόκι, αυτή η μοιραία, όπως σε κάθε νουάρ, γυναίκα που εμφανίζεται και την οποία θα ερωτευτεί κεραυνοβόλα. Θα αποδειχτεί η λύτρωσή του ή θα είναι το πρόσωπο του θανάτου του;

* * * Ο Υγκ Παγκάν (πρόκειται για φιλολογικό ψευδώνυμο) γεννήθηκε το 1947 στην Αλγερία, στην πόλη που τότε ονομαζόταν Orleansville και σήμερα φέρει το όνομα Chlef. Το 1962 αναγκάστηκε, μαζί με τους γονείς του, να εγκατασταθεί στη Γαλλία. Σπούδασε φιλοσοφία και εργάστηκε για λίγα χρόνια ως καθηγητής φιλοσοφίας στη μέση εκπαίδευση. Στη συνέχεια, ασκεί διάφορα επαγγέλματα: δημοσιογράφος, φωτορεπόρτερ, τραπεζικός υπάλληλος. Το 1973, έπειτα από διαγωνισμό, γίνεται δεκτός στη γαλλική αστυνομία με τον βαθμό του επιθεωρητή. Θα παραιτηθεί είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, για να εργαστεί ως σεναριογράφος. Εξέδωσε το πρώτο του νουάρ μυθιστόρημα το 1982 (La Mort dans une voiture solitaire) και ακολούθησαν τα:
• L’Eau du bocal
• Je suis un soir d’été
• Vaines Recherches
• Boulevard des allonges
• Les Eaux mortes
• L’Étage des morts
• Tarif de groupe
• Dernière station avant l’autoroute (Βραβείο Mystère της κριτικής)

Έπειτα από μακρόχρονη σιωπή, επανεμφανίστηκε το 2017 με το Χαμένο προφίλ, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές. Η κριτική έχει αναφερθεί στη στυλιστική του δεινότητα, την ικανότητά του στην περιγραφή πολύπλοκων ψυχολογικών καταστάσεων και την πρωτοτυπία του (έστω και αν αναγνωρίζονται επιδράσεις από συγγραφείς του νουάρ όπως ο Ντάσιελ Χάμετ και ο Χάουαρντ Φαστ, αλλά και από τους Σελίν, Ντος Πάσος, Σενέκα, Πασκάλ και Σιοράν, ενώ επισημαίνονται αναλογίες και με το έργο του Ζαν-Πιερ Μελβίλ). Τα μυθιστορήματά του χαρακτηρίζονται από μια ατμόσφαιρα ματαιωμένης εξέγερσης και μια διάθεση ειρωνικής αποστασιοποίησης που δεν αφήνει τίποτα όρθιο. * * *

Τα μυθιστορήματα αυτού του πεσιμιστή, που, όπως και ο Σιοράν, θεωρεί την ύπαρξη μια διαδικασία αποσύνθεσης, διατηρούν ωστόσο την πίστη τους σε ορισμένες αρχές και έναν κάποιο ανθρωπισμό. Νά γιατί το έργο του Παγκάν, στυλίτη και συνάμα στυλίστα, τραγουδάει τόσο όμορφα τα μπλουζ, αυτή τη μουσική που γεννήθηκε από την εξέγερση. Όμως, όσο μαύρες και μελαγχολικές κι αν είναι οι αφηγήσεις του, δεν γίνονται ποτέ μηδενιστικές. Ο συγγραφέας, μολονότι δεν τρέφει ψευδαισθήσεις, παραμένει μοραλιστής, όπως και ο ήρωάς του, ο υπαστυνόμος Σνεντέρ. Le Monde

Με αυτό το νουάρ μυθιστόρημα, που είναι επίσης η ιστορία ενός μεγάλου έρωτα, ο Υγκ Παγκάν, μείζων μορφή του γαλλικού νουάρ των δεκαετιών του ’80 και του ’90, πραγματοποιεί μια εντυπωσιακή επιστροφή. Lire

Πολλοί τον θεωρούν έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του γαλλικού νουάρ. Το Χαμένο προφίλ είναι ωμό, οδυνηρό, απελπισμένο, έστω κι αν ένα μικρό φωτισμένο παράθυρο διώχνει κάπως το σκοτάδι. Το έργο του Υγκ Παγκάν, μελαγχολικό, ανθρώπινο, συγκινητικό, υπερβαίνει το είδος του νουάρ. Βρίσκουμε εδώ τους εφιάλτες του, καθώς και ένα αυθεντικό σύμπαν αποθαρρυμένων, απογοητευμένων, διεφθαρμένων αστυνομικών, αντιμέτωπων με έναν κόσμο που πάει άσχημα και υποφέρει από πληγές τις οποίες τίποτα δεν μπορεί να γιατρέψει. Télérama

Διαβάζοντας ένα βιβλίο του Παγκάν, εγκαταλείπεις τις συνήθειές σου. Βρισκόμαστε μακριά από τα ετοιματζίδικα αστυνομικά μυθιστορήματα, που τα ξεχνάς αμέσως μόλις τα τελειώσεις και ωστόσο κατακλύζουν τα ράφια των βιβλιοπωλείων. Ο Παγκάν είναι, πάνω απ’ όλα, στυλίστας· ορισμένες φράσεις του ανατρέπουν τα πάντα γύρω σου, αυθεντικά σκοτεινές και μεθυστικές καθώς είναι. Le Figaro

Η επιστροφή μιας μεγάλης πένας. Με ένα σπάνιο μείγμα ρεαλισμού και λυρισμού, ο Παγκάν μάς ανοίγει τα μάτια. Le Magazine Littéraire

Ένα νουάρ από τα παλιά, hard-boiled. Πέρα από την ιστορία, υπάρχει η γλώσσα. Όπως παλιά. Όπως μας αρέσει. Marianne

Στον τόσο πλούσιο κόσμο του γαλλικού νουάρ, ο Παγκάν, αν και ολιγογράφος, είναι αναμφισβήτητα ένας από τους βασικούς εκφραστές του. Πρόκειται για ένα γνήσιο αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά, κυρίως, για ένα σπουδαίο μυθιστόρημα. Και αυτό μετράει. Challenges

HUGUES PAGAN